De therapeut gaat in trance.
Daan Jonker, psychotherapeut, hypnotherapeut
Veel mensen hebben bij hypnose het beeld van een vurig kijkende hypnotiseur die zijn slachtoffer dwingend opdraagt een kip te zijn, waarna de getroffene tokkend en met de ellebogen wapperend begint rond te waggelen.
Dit is slechts één vorm van (autoritaire) hypnose. Deze wordt nog steeds beoefend door showhypnotiseurs die voor een groot publiek mensen allerlei min of meer vernederende dingen laten doen, waarna deze zich niet meer kunnen herinneren hoe ze zichzelf voor schut hebben gezet.
Hoewel de meningen verdeeld zijn over dit soort hypnose, bevat het alle aspecten die bij hypnotische trance van belang zijn:
-de welwillende nieuwsgierigheid van de betrokkene (men gaat op het podium staan bij een hypnose show...),
-de context. De context wordt gevormd door de plek waarin e.e.a. zich afspeelt, de aanwezigen, de sfeer etc. In het bovenstaande voorbeeld vormen de zaal, het publiek en het thema van de avond de context. Dit alles schept bij alle aanwezigen de verwachting en overtuiging dat 'er iets gaat gebeuren'.
- Het ritueel, of de methode die de hypnotiseur gebruikt, met inbegrip van het contact of de relatie die hij opbouwt met degene die in trance gaat. Het ritueel focust de aandacht en geeft aan dat het goed is, ja zelfs verwacht wordt dat iemand zijn dagelijkse denkkaders en normale manier van doen los laat en in een andere geestestoestand gaat.
In deze 'nieuwe wereld' gelden anderen normen en waarden en er zijn andere dingen mogelijk. In het voorbeeld: men maakt zich in trance totaal niet druk om 'wat iemand er van zou vinden als ik met de broek op de hielen luchtgitaar speel, ik doe het gewoon en ik doe het goed'.
Over de hele wereld in allerlei kulturen vormt het opwekken van trance toestanden een belangrijk middel om een andere werkelijkheid te betreden om zo oplossingen te vinden voor problemen in de alledaagse werkelijkheid.
Trance om over te gaan van kind naar volwassene, trance muziek om problemen en onzekerheid te vergeten en vrij te kunnen feesten en dansen, trance om de toekomst te voorspellen, trance om te spreken met de Goden, trance om recht te spreken of psychosociale problemen op te lossen en trance om te helen.
In de meest dominante Westerse vormen van heling: de medische wetenschap en de psychiatrie, wordt hypnose op kleine schaal toegepast bij operaties voor mensen die om één of andere reden geen narcose willen of kunnen ondergaan.
Bij tandheelkunde wordt hypnose vrij veel gebruikt ter bestrijding van angst en pijn.
In de psychiatrie wordt hypnose gebruikt tegen een veelheid van klachten en aandoeningen én als ondersteunend gereedschap bij complexe psychotherapieën; hypnotherapie.
Ook in hypnotherapie komt het echter regelmatig voor dat de hypnotische trance op zich al een helend effect op de cliënt heeft. De tranceachtige toestand waarbij bestaande gewoontes op de achtergrond raken en ongekende, vaak onbewuste kracht, vaardigheid en kennis beschikbaar wordt heeft vaak een sterk zelfhelend effect.
Hypnose heeft altijd een aparte plek ingenomen in de psychiatrie. Het is moeilijk te 'pakken', moeilijk te definiëren. Is het nu 'echt' of spelen mensen maar wat? Het werkt, maar hoe?
Waarschijnlijk is hypnose juist werkzaam in het grijze gebied tussen de reguliere opvattingen in een bepaalde kultuur in een bepaalde tijdsperiode en de meer alternatieve benaderingen van wereldse problemen.
Elke kultuur heeft z'n eigen vaste patronen, reguliere opvattingen en methoden om wereldse problemen aan te pakken. De werkzame ingrediënten zijn weer, zoals boven omschreven:
-de opvattingen en verwachtingen van de betrokkene
- de context of sociale omgeving waarbinnen het probleem wordt aangepakt
- de methode, het ritueel dat daarbij wordt gehanteerd.
Iedere benadering, elke methode heeft voor en nadelen elk manier van (be)handelen heeft z'n beperkingen. Dus zal er altijd een grijs gebied zijn en een gebied dat onbekend blijft. Juist dat gebied, het grensvlak tussen regulier en 'onbekend' kan worden betreden met behulp van trance.
In Zhineng Qigong gebruiken we het concept van Chi en het Chi Veld om heling te faciliteren. De visualisaties, de affirmaties en het groepsproces zijn allemaal bedoeld om uit je vaste kaders te stappen en het 'Goddelijke' binnen te laten. Wat dat Goddelijke met je zal doen is van te voren niet duidelijk. De overgave, het loslaten van oude kaders en vaste ideeën brengt vaak al bevrijding, groei en heling met zich mee.
Je kunt op veel manieren een hypnotische trance bereiken. In hypnotherapie wordt vaak gebruik gemaakt van hypnotisch taalgebruik, eventueel in combinatie met kleine lichamelijke bewegingen of houdingen.
Voorbeeld van een trance inductie die je bij jezelf kunt doen:
Als je lenzen draagt kun je die in het begin beter eerst uit doen.
- Ga gemakkelijk zitten, rechtop, op een rustige plek waar je niet gestoord zult worden.
- Voel je lichaam, voel je ademhaling en ontspan.
- Kijk naar boven terwijl je je hoofd stil houdt. Je rolt je ogen omhoog, alsof je in je eigen hoofd wilt kijken. Voel de spanning die dit geeft rond je ogen.
- Laat (terwijl je omhoog blijft kijken!) langzaam je oogleden over je ogen zakken, zodat je je ogen geleidelijk aan sluit.
- Terwijl je zo je ogen sluit komt er een weldadige ontspanning over je hele lichaam en geest. Als je ogen gesloten zijn ontspan je langzaam je ogen en laat ze ontspannen in hun oogkassen liggen.
- Je hele lichaam is ontspannen.
- Stel je vervolgens een trap voor. Een trap met tien treden.
- Ga trede voor trede langs de trap. En voel hoe je bij elke stap meer en meer ontspant.
- 1,2,3 tel de treden en voel de ontspanning, 4,5 halverwege, heel ontspannen 6,7,8 bijna daar.
-Aan het einde van de trap zul je je bevinden op een hele fijne plek. Binnen of buiten. Een plaats waar je al eerder bent geweest of een nieuwe plek. Een plek waar je je volkomen veilig voelt, op je gemak.
- 9 en 10 je bent op je eigen veilige plek. Ervaar maar hoe dat is. Kijk om je heen, voel de grond onder je voeten, voel de lucht, de temperatuur op je huid, misschien ruik je ook de typische prettige geur hier, de kalmerende geluiden of juist een diepe stilte. Geniet van dit kostbare moment en blijf zo een poosje op die plek...................................
- En als je voelt dat het weer tijd is om terug te keren, ga je terug naar de trap met tien treden. En je realiseert je dat je steeds als je dat wilt terug kunt keren naar deze plaats als je daar behoefte aan hebt.
- Neem het prettige, kalme, ontspannen gevoel mee langs de trap. En laat achter wat goed is om achter te laten.
- Ga weer langs de trap, trede voor trede en keer met elke stap meer en meer terug hier en nu. 10, 9, 8.
-Elk trede meer helder en bewust van je lichaam en hoe je zit.
-7, 6, 5, 4,
- bijna terug
- 3, 2 en 1 open je ogen, rek je rustig uit en wijd je ontspannen en helder aan je dagelijkse dingen.